Quỹ Nhà ở Quốc gia – Lời giải cho bài toán nhà ở giá rẻ

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và giá bất động sản tăng cao ở Hà Nội, TP.HCM, nhu cầu nhà ở giá rẻ cho người thu nhập trung bình-thấp ngày càng cấp bách. Tổng Bí thư Tô Lâm, tại cuộc họp cuối tháng 2 với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, đề xuất lập Quỹ Nhà ở Quốc gia để tạo quỹ đất, nguồn vốn lớn, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho hàng triệu người và ổn định thị trường bất động sản bền vững. Hãy cùng Nhà Đẹp Việt Nam tìm hiểu chi tiết về Quỹ nhà ở Quốc gia qua bài viết bên dưới.

Quỹ Nhà ở Quốc gia: Nhu cầu cấp thiết tại các đô thị lớn

Theo Bộ Xây dựng, cả nước có 9.700 ha đất tại 1.300 vị trí để xây nhà ở xã hội, nhưng phân bổ quỹ đất mất cân đối. Hà Nội và TP.HCM, nơi nhu cầu cao, chỉ được giao xây 56.200 và 69.700 căn hộ giai đoạn 2021-2030, trong khi Bình Dương (86.900 căn), Bắc Giang (74.900 căn), Long An (71.200 căn) có quỹ đất lớn nhưng nhu cầu thấp hơn.

Điều này dẫn đến nguy cơ “nơi thừa, chỗ thiếu”. Các doanh nghiệp tại Hà Nội và TP.HCM gặp khó khăn trong việc tìm quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, trong khi nguồn cung tại các tỉnh khác có thể vượt cầu, gây lãng phí tài nguyên. Nếu không có sự điều chỉnh hợp lý, tình trạng khan hiếm nhà ở tại các đô thị lớn sẽ tiếp diễn, đẩy giá nhà lên cao và làm trầm trọng thêm khoảng cách cung – cầu.

Các chuyên gia nhận định rằng Quỹ Nhà ở Quốc gia cần ưu tiên tập trung vào các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM – nơi mật độ dân cư cao, tốc độ đô thị hóa nhanh và dân nhập cư đông. Đây là cách tiếp cận thực tế để giải quyết nhu cầu cấp bách, đồng thời “hạ nhiệt” giá nhà ở tại những khu vực này.

Vai trò và mục tiêu của Quỹ Nhà ở Quốc gia

Quỹ Nhà ở Quốc gia được kỳ vọng sẽ đóng vai trò như một thiết chế quản lý nguồn lực, tập trung vào việc phát triển nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ. Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, quỹ này cần được vận hành dưới sự lãnh đạo của Bộ Xây dựng để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Mục tiêu chính của quỹ bao gồm:

• Tạo lập quỹ đất: Sử dụng đất công một cách hiệu quả để xây dựng các dự án nhà ở giá rẻ.
• Huy động vốn: Thu hút nguồn lực từ Nhà nước, doanh nghiệp, người lao động và các quỹ đầu tư trong – ngoài nước.
• Hỗ trợ người mua nhà: Cung cấp các gói vay ưu đãi với lãi suất ổn định, thời hạn dài (15-20 năm), giúp người trẻ và người thu nhập thấp dễ dàng sở hữu nhà ở.

TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Thương hiệu và Cạnh tranh, nhấn mạnh rằng Nhà nước cần giữ vai trò trung tâm trong việc điều phối quỹ, đồng thời khuyến khích sự tham gia của các thành phần kinh tế khác để tối ưu hóa nguồn lực. Nếu được triển khai bài bản, Quỹ Nhà ở Quốc gia có thể trở thành “chìa khóa” giúp hàng triệu người dân tiếp cận nhà ở với giá cả hợp lý.

Huy động vốn từ nhiều nguồn: Giải pháp xã hội hóa

Để Quỹ Nhà ở Quốc gia hoạt động bền vững, việc đa dạng hóa nguồn vốn là yếu tố then chốt. Một số giải pháp được các chuyên gia đề xuất bao gồm:

• Ngân sách Nhà nước: Đóng vai trò hạt nhân, đảm bảo nguồn vốn ban đầu và sự ổn định lâu dài.
• Đóng góp từ người lao động: Người lao động có thể trích một phần nhỏ từ lương để đóng góp vào quỹ, thể hiện trách nhiệm xã hội và tạo nguồn vốn ổn định.
• Doanh nghiệp bất động sản: Các doanh nghiệp có thể trích lợi nhuận từ dự án thương mại để đầu tư vào nhà ở xã hội hoặc nhà cho thuê, đổi lại được hưởng ưu đãi thuế hoặc hỗ trợ tài chính từ Nhà nước.
• Quỹ đầu tư trong và ngoài nước: Tạo cơ chế hấp dẫn như cam kết lợi nhuận ổn định để thu hút vốn từ các nhà đầu tư quốc tế.
• Hợp tác công – tư (PPP): Khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia phát triển nhà ở thông qua các chính sách ưu đãi cụ thể.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, cho rằng việc xã hội hóa nguồn lực không chỉ giảm gánh nặng cho ngân sách mà còn tạo động lực để thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, hướng tới người có nhu cầu thực sự.

Quỹ đất công

Một trong những thách thức lớn nhất của Quỹ Nhà ở Quốc gia là tạo lập quỹ đất phù hợp. Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc khu vực miền Nam của Batdongsan.com.vn, chỉ ra rằng Việt Nam có quỹ đất công rộng lớn nhưng chưa có cơ chế rõ ràng để khai thác hiệu quả cho nhà ở xã hội. Trong khi đó, nhu cầu nhà ở tập trung chủ yếu ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, nơi mật độ dân cư có thể lên tới hơn 30.000 người/km², so với chỉ vài trăm người/km² ở các tỉnh như Long An hay Bà Rịa – Vũng Tàu.

Học hỏi từ các quốc gia như Singapore và Trung Quốc, việc sử dụng đất công để xây dựng nhà ở giá rẻ là giải pháp khả thi. Nhà nước cần quy hoạch quỹ đất tại các vị trí thuận tiện, gần khu vực làm việc của người dân, thay vì phát triển tràn lan ở những nơi ít nhu cầu. Điều này không chỉ đáp ứng đúng nhu cầu thực tế mà còn tránh lãng phí nguồn lực.

Quản lý minh bạch và tránh đầu cơ

Để Quỹ Nhà ở Quốc gia vận hành hiệu quả, cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng và cơ chế quản lý minh bạch. Một số giải pháp cụ thể bao gồm:

• Công khai thông tin: Thiết lập cổng thông tin điện tử để cập nhật tiến độ dự án, danh sách thụ hưởng và các khoản thu – chi.
• Giám sát độc lập: Cho phép người dân và tổ chức xã hội tham gia giám sát, tránh thất thoát hoặc sử dụng sai mục đích.
• Chính sách chống đầu cơ: Áp dụng thuế và các ràng buộc pháp lý để ngăn chặn việc mua nhà ở xã hội nhằm đầu cơ thay vì ở thực.

Theo Savills Việt Nam, nếu không kiểm soát tốt, Quỹ Nhà ở Quốc gia có thể bị lạm dụng, làm sai lệch mục tiêu ban đầu là hỗ trợ người thu nhập thấp.

Các quốc gia như Singapore, Hàn Quốc và Trung Quốc đã thành công với mô hình quỹ nhà ở nhờ khung pháp lý chặt chẽ, nguồn vốn đa dạng và quy hoạch đồng bộ. Ví dụ, Singapore sử dụng đất công để xây dựng nhà ở công cộng (HDB), kết hợp với chính sách vay ưu đãi, giúp hơn 80% dân số sở hữu nhà ở. Việt Nam có thể học hỏi từ những mô hình này, điều chỉnh phù hợp với điều kiện trong nước, đặc biệt là tập trung vào các đô thị lớn có nhu cầu cao.

Quỹ Nhà ở Quốc gia là một giải pháp đầy tiềm năng để giải quyết bài toán nhà ở giá rẻ tại Việt Nam, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM. Tuy nhiên, để thành công, quỹ cần được xây dựng với chiến lược rõ ràng: tạo lập quỹ đất phù hợp, huy động vốn đa kênh, quản lý minh bạch và hướng tới đúng đối tượng thụ hưởng. Nếu được triển khai hiệu quả, đây không chỉ là lời giải cho nhu cầu an cư của người thu nhập thấp mà còn là động lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững, góp phần nâng cao chất lượng sống cho hàng triệu người dân.