Vật kiến trúc là một thuật ngữ trong lĩnh vực xây dựng, dùng để chỉ các công trình hoặc hạng mục công trình gắn liền với đất, có mục đích sử dụng cụ thể. Đây có thể là nhà ở, cầu đường, cổng, tường rào, giếng nước, sân bê tông… Thường có giá trị sử dụng lâu dài và có thể được định giá trong các giao dịch dân sự hoặc pháp lý.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, vật kiến trúc được xem là một phần của tài sản gắn liền với đất và có thể được bồi thường khi có các dự án thu hồi đất hoặc giải tỏa mặt bằng.

Phân biệt
Nhiều người dễ nhầm lẫn giữa vật kiến trúc và công trình xây dựng. Dưới đây là một số điểm khác biệt cơ bản:
- Công trình xây dựng: Là thuật ngữ rộng hơn, bao gồm các tòa nhà, hệ thống giao thông, nhà máy, cầu cống…
- Vật kiến trúc: Thường chỉ các hạng mục nhỏ hơn nhưng có giá trị sử dụng rõ ràng, như tường rào, mái che, bể nước, nhà kho…
Dù có sự khác biệt nhưng vật kiến trúc là một phần không thể thiếu của các công trình xây dựng, góp phần hoàn thiện công trình và phục vụ nhu cầu sử dụng thực tế.
Vai trò
Vật kiến trúc đóng vai trò quan trọng trong đời sống và các hoạt động xây dựng, bao gồm:
Bảo vệ và phân chia không gian

- Tường rào, cổng, hàng rào giúp phân định ranh giới và bảo vệ tài sản.
- Mái che, giếng nước, sân bê tông phục vụ nhu cầu sinh hoạt.
Tăng tính thẩm mỹ và công năng
- Các hạng mục như sân vườn, hồ nước, tiểu cảnh góp phần nâng cao giá trị thẩm mỹ của công trình.
- Các vật kiến trúc như cầu thang, lan can không chỉ có công dụng sử dụng mà còn tăng giá trị thiết kế.

Đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất
- Chuồng trại, kho chứa, nhà xưởng là những vật kiến trúc quan trọng phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị của vật kiến trúc
Giá trị của một vật kiến trúc có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Chất liệu xây dựng: Gạch, bê tông, gỗ, kim loại…
- Tình trạng thực tế: Mới, cũ, xuống cấp hay còn sử dụng tốt.
- Vị trí địa lý: Nằm trong khu đô thị hay nông thôn, ảnh hưởng đến giá trị bồi thường khi có thu hồi đất.
- Mục đích sử dụng: Công trình công cộng hay tài sản cá nhân cũng có cách định giá khác nhau.
Quy định pháp lý
Tại Việt Nam, vật kiến trúc được quy định trong các văn bản pháp luật liên quan đến đất đai, xây dựng và bồi thường giải phóng mặt bằng. Trong trường hợp thu hồi đất, nhà nước sẽ có chính sách đền bù đối với các vật kiến trúc hợp pháp. Do đó, trước khi xây dựng bất kỳ vật kiến trúc nào, chủ sở hữu cần tìm hiểu kỹ về giấy phép xây dựng và quy định pháp lý để tránh tranh chấp.
Vật kiến trúc là một phần quan trọng trong các công trình xây dựng, giúp hoàn thiện không gian sống và phục vụ nhu cầu sử dụng thực tế. Hiểu rõ về vật kiến trúc không chỉ giúp chủ đầu tư tối ưu thiết kế mà còn đảm bảo quyền lợi khi có các vấn đề pháp lý liên quan. Nếu bạn đang có kế hoạch xây dựng hoặc đầu tư bất động sản, hãy theo dõi Nhà Đẹp Việt và chú ý đến các quy định về vật kiến trúc để tránh những rủi ro không đáng có.
Đọc thêm bài viết cùng chuyên mục: Giải pháp Sanitoilet